Araştırmalar, psikolojik sağlık ve beslenme arasındaki ilişki hakkında kesin bir kanıya varamasa da besinler ve psikolojik sağlık arasında anlamlı bir ilişki bulunduğunu söyleyen çalışmaların sayısı artmaktadır.
Beslenme şekilleri, coğrafi konum, kültür, ekonomik, politik ve eğitim durumlarına göre farklılık gösterdiği için sadece bir tane sağlıklı diyetten söz etmek mümkün değildir. Fakat bazı besin maddeleri özelinde yapılan çalışmalar bize sağlıklı diyetlerin ortak özelliklerini göstermektedir. Bu diyetlerin besin çeşitliliği fazla, doymamış yağ asitlerince zengin diyetler olduğu fark edilmiştir.
Özellikle Akdeniz, İskandinav, DASH, MIND gibi geleneksel, besin çeşitliliği fazla, doymamış yağ asitleri bakımından zengin diyetleri uygulayan kişilerle, klasik işlenmiş, şekerli gıdalardan oluşan batı diyeti uygulayan kişiler karşılaştırıldığında geleneksel diyet uygulayanlarda depresyona yakalanma riskinin yüzde yirmi yüzde otuz oranında azaldığı ortaya çıkmaktadır. Sebze, doymamış yağ, işlenmemiş baklagil, deniz ürünlerini içeren diyetler Omega-3, Omega-6 doymamış yağ asitlerince zenginlerdir. Omega-3 yağ asidi nöronal sistemimizin ayrılmaz bir parçası olarak hücre zarı ve merkezi sinir sisteminde bir dizi sürece etki etmektedir. Bu açıdan yapılan çalışmalar da doyamamış yağlar bakımından zengin besinlerin depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite, anksiyete tedavisinde destekleyici olarak kullanılabileceğini ortaya çıkarmıştır. Tek başına bir tedavi sunmamakla birlikte psikolojik iyi oluşu destekleyici yönlerinin olduğu düşünülmektedir.
Diyetlerde göz önünde tutulması gereken şeyin herkes için tek tip diyet anlayışının olmadığıdır. Kimisi daha sağlıklı etçil bir diyet uygularken kimisi vegan-vejetaryen diyet uygulayabilir. Doğru-yanlış, sağlıklı, sağlıksız tartışması yerine değerlerime uygun beslenme çeşidi ne bunu bulmalıyız. Kim olduğumuzu ve vücudumuza hangi beslenme çeşidinin iyi geldiğini bilmemiz besinlerle aramızda farklı bir bağ oluşturacaktır.
Kaynaklar:
Gönen, F. (2023, May 18). MIND Diyeti: Sağlıklı Bir Beyin İçin Nasıl Beslenmeli? | TÜBİTAK Bilim Genç.
Kalkuz, Ş., & Nergiz-Unal, R. (2020). N-3 çoklu doymamış yağ asitleri alımı ve depresyon üzerine etkileri: güncel literatür ne öneriyor? Cukurova Medical Journal, 45(4), 1803-1817. 10.17826/cumj.780923
Korn, Leslle E. (2023, May 19). 4 Nutrition lessons for mental health Psychology Today
Lachance L, Ramsey D. Food, mood, and brain health: implications for the modern clinician. Mo Med. 2015 Mar-Apr;112(2):111-5.
Zhou L, Xiong JY, Chai YQ, Huang L, Tang ZY, Zhang XF, Liu B, Zhang JT. Possible antidepressant mechanisms of omega-3 polyunsaturated fatty acids acting on the central nervous system. Front Psychiatry. 2022 Aug 31;13:933704.
